Μάθημα Πληροφοριακής Παιδείας για Προπτυχιακούς/-ές Φοιτητές/-τήτριες
Η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης, θέλοντας να συμβάλλει στην κατάρτιση των νέων επιστημόνων που προετοιμάζει το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, δημιουργεί το μάθημα με το γενικό τίτλο "Πληροφοριακή Παιδεία".
Ως Πληροφοριακή Παιδεία ορίζουμε ένα σύνολο γνώσεων, δεξιοτήτων και πρακτικών, που μας επιτρέπουν να αναζητούμε, να εντοπίζουμε, να αξιολογούμε και να διαχειριζόμαστε εκείνες τις πληροφορίες που θα απαντήσουν στις εκάστοτε ανάγκες μας.
Το μάθημα αυτό χωρίζεται σε ενότητες και θα εμπλουτίζεται με υλικό το επόμενο διάστημα. Μέριμνά μας είναι να επικεντρωθούμε σε πρακτικές συμβουλές και παρουσίαση εργαλείων αντί για μια θεωρητική προσέγγιση του ζητήματος.
Το μάθημα θα βρείτε στο Ionio Open eClass.
Διαχείριση Βιβλιογραφίας
Bιβλιογραφική αναφορά είναι η σύντομη περιγραφή των στοιχείων ενός δημοσιεύματος — όπως βιβλίο, άρθρο περιοδικού, λήμμα εγκυκλοπαίδειας, ηλεκτρονική πηγή, πρακτικά συνεδρίου, κινηματογραφική ταινία, παρτιτούρα, κ.ά. — ώστε να είναι δυνατή η ταύτισή του χωρίς αμφιβολία.
Με τη χρήση βιβλιογραφικών αναφορών αποδίδετε τις ιδέες σ’ εκείνους που τους ανήκουν και δείχνετε την εντιμότητά σας, αλλά τεκμηριώνετε επίσης τα στοιχεία που παρουσιάζετε στη δική σας εργασία, δείχνοντας τη σοβαρότητα και την αξιοπιστία της έρευνάς σας.
Υπηρεσίες Βιβλιοθήκης για τη Διαχείριση Βιβλιογραφίας
Η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του Ιονίου Πανεπιστημίου, θέλοντας να συμβάλει στο έργο της ακαδημαϊκής κοινότητας παρέχει σεμινάρια διαχείρισης βιβλιογραφίας για προπτυχιακούς φοιτητές/τριες.
Η Βιβλιοθήκη προσφέρει, κατόπιν αιτήματος του/της διδάσκοντα/ουσας και σε εργάσιμες ημέρες και ώρες, τρίωρο εργαστήριο διαχείρισης βιβλιογραφίας στο πλαίσιο μαθήματός του/της. Στόχος είναι οι φοιτητές/τριες να κατανοήσουν τις έννοιες διαφορετικών τύπων δημοσιευμάτων, των βιβλιογραφικών αναφορών, της λογοκλοπής και της πνευματικής ιδιοκτησίας και πατρότητας, να είναι δε σε θέση να διαχειρίζονται ικανοποιητικά τη βιβλιογραφία τους.
Πληροφορίες: Θάλεια Γκόντα, 2661087338, thalia@ionio.gr
Πρόγραμμα διαχείρισης βιβλιογραφικών αναφορών Mendeley
Η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης Ι.Π. συστήνει ένα εργαλείο για την καλύτερη οργάνωση των βιβλιογραφικών αναφορών, προκειμένου αυτές να είναι εύκολα ανακτήσιμες και επαναχρησιμοποιούμενες. Πρόκειται για το εργαλείο Mendeley, το οποίο είναι ένα πρόγραμμα διαχείρισης βιβλιογραφικών αναφορών που διαθέτει ελεύθερα ο εκδοτικός οίκος Elsevier.
Το Mendeley σας επιτρέπει να διαχειρίζεστε και να διαμοιράζεστε τις ερευνητικές σας εργασίες, να ανακτάτε βιβλιογραφικές εγγραφές και να συνεργάζεστε με άλλους ερευνητές.
To Mendeley μπορείτε να το κατεβάσετε στη διεύθυνση: https://www.mendeley.com/download-desktop-new/
Πληροφορίες: Θάλεια Γκόντα, 2661087338, thalia@ionio.gr
Αποτροπή λογοκλοπής και Turnitin
Λογοκλοπή
Λογοκλοπή ή λογοκλοπία: η ιδιοποίηση ξένης πνευματικής δημιουργίας με ανήθικο, παράνομο τρόπο (Λεξικό της κοινής νεοελληνικής / Τριανταφυλλίδη).
Και ενώ η λογοκλοπή έχει παραδοσιακά συσχετιστεί με την αθέμιτη αντιγραφή φράσεων και λέξεων, η έννοια της λογοκλοπής αναφέρεται και σε μία δεύτερη, μεγάλη κατηγορία, αυτή του σφετερισμού ιδεών. Η διάδοση μιας ιδέας χωρίς την απόδοση της σχετικής αναφοράς στο δημιουργό της συνιστά σοβαρό παράπτωμα στον εκπαιδευτικό και ερευνητικό χώρο. Μόνο η σωστή διαχείριση των βιβλιογραφικών αναφορών εγγυάται την αποφυγή της λογοκλοπής, ενώ διασφαλίζει την πρωτοτυπία μιας εργασίας.
Turnitin
Η διαδικτυακή εφαρμογή Turnitin μπορεί να βοηθήσει στην αποτροπή φαινομένων λογοκλοπής. Είναι ένας αποτελεσματικός μηχανισμός αντιπαραβολής κειμένων για την εξακρίβωση της πρωτοτυπίας τους. Αποτελεί ένα εργαλείο στη διάθεση όσων διδάσκουν στο Πανεπιστήμιό μας, ώστε να συμβάλλει στην αναβάθμιση του επιπέδου της παρεχόμενης εκπαίδευσης και έρευνας, προλαμβάνοντας φαινόμενα λανθασμένης χρήσης πηγών και με σκοπό να ενθαρρύνει τη φοιτητική κοινότητα να προσεγγίσει τον επιστημονικό λόγο με ακέραιο και ηθικά σωστό τρόπο.
Η ενημέρωση των φοιτητών/-τητριών για το Turnitin γίνεται μέσα από τα Σεμινάρια Διαχείρισης της Βιβλιογραφίας που υλοποιεί η Βιβλιοθήκη και επιμέρους από τα μέλη του διδακτικού προσωπικού που χρησιμοποιούν το Turnitin. Η πρόσβαση των φοιτητών/τριών στο Turnitin αποφασίζεται και παραχωρείται αποκλειστικά σύμφωνα με την κρίση του/της διδάσκοντα/ουσας.
Πνευματικά Δικαιώματα
Στο πλαίσιο της συγγραφής των εργασιών σας, θα έρθετε αντιμέτωποι/-ες με ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων.
Ενημέρωση για ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων από τη Βιβλιοθήκη
Η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του Ιονίου Πανεπιστημίου, θέλοντας να συμβάλει στο έργο της ακαδημαϊκής κοινότητας ευαισθητοποιεί τους φοιτητές/τριες για τα ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων και συγγραφής εργασιών μέσα από τα Σεμινάρια Διαχείρισης της Βιβλιογραφίας που υλοποιεί η Βιβλιοθήκη.
Ο παρακάτω οδηγός έχει σκοπό να συμβάλει στη διευκρίνιση των εννοιών και να δώσει μια πρώτη εικόνα διαχείρισης των ζητημάτων αυτών.
Πνευματική πατρότητα και πνευματική ιδιοκτησία
Η πνευματική πατρότητα (ηθικό δικαίωμα του δημιουργού) είναι η απόδοση ενός έργου ή μιας ιδέας στο δημιουργό τους και αυτό διασφαλίζεται με τη σωστή χρήση των βιβλιογραφικών αναφορών.
Η πνευματική ιδιοκτησία (περιουσιακό δικαίωμα) είναι το δικαίωμα οικονομικής εκμετάλλευσης του έργου από το δημιουργό του ή από όποιον έχει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η αναπαραγωγή ενός έργου ή αποσπάσματα από αυτό μπορεί να γίνει είτε με την άδεια ή με την αμοιβή του κατόχου των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.
Μπορούμε να διακρίνουμε τις εξής διαφοροποιήσεις στον γενικό αυτό κανόνα:
• Ο Περιορισμός του περιουσιακού δικαιώματος, όπως αναφέρεται στο Δ’ κεφ. του Ν. 2121/1993, στα άρθρα 18 έως 28Γ.
Το αρ. 28Γ παρέχει τη γενική αρχή που πρέπει να χρησιμοποιείται στην ερμηνεία των Περιορισμών. Σύμφωνα με τη γενική αυτή ρήτρα οι περιορισμοί αυτοί:
(α) πρέπει να εφαρμόζονται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις,
(β) οι περιπτώσεις αυτές δεν πρέπει να αντίκεινται στην κανονική εκμετάλλευση του έργου ή άλλου προστατευόμενου αντικειμένου,
(γ) δεν πρέπει να θίγουν αδικαιολόγητα τα συμφέροντα του δικαιούχου.
Η γενική ρήτρα αυτή είναι γνωστή και ως κανόνας των τριών σταδίων.
Ο κατάλογος των περιορισμών που αναφέρονται στα άρθρα 18 έως 28Γ είναι εξαντλητικός. Εάν η πράξη την οποία τελώ δεν εντάσσεται σε κάποιον από αυτούς τους περιορισμούς, τότε θα πρέπει να ζητήσω την άδεια του δικαιούχου του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας.
• Έργα που έχουν ανήκουν στο δημόσιο τομέα.
Ως δημόσιος τομέας ορίζεται ο χώρος εκείνος ο οποίος βρίσκεται εκτός πνευματικής ιδιοκτησίας είτε πρωτογενώς, δηλαδή αφορά σε έργα που ήταν εξαρχής εκτός προστασίας (π.χ νομοθετικά, δικαστικά ή διοικητικά κείμενα, εκφράσεις της λαϊκής παράδοσης, ειδήσεις, απλά γεγονότα), είτε αφορά σε έργα που εξέπεσαν της προστασίας επειδή πέρασε ο χρόνος προστασίας (π.χ. έργα λόγου μετά τα 70 χρόνια από το θάνατο του δημιουργού).
• Η δημοσίευση έργων με άδειες Creative Commons. Πρόκειται για άδειες διάθεσης του έργου από το δημιουργό, οι οποίες δεν περιορίζουν τη χρήση του έργου σε τίποτε άλλο παρά μόνο ως προς την αναφορά στο δημιουργό και, ενδεχομένως, στην περαιτέρω διάθεση του περιεχομένου με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις.
Οι οδηγίες που παρατίθενται εδώ είναι σύντομες και γενικές. Για τον λόγο αυτό δεν καλύπτουν όλες τις ιδιαίτερες περιπτώσεις και συνθήκες και απαιτείται προσοχή για την ασφαλή και νομότυπη χρήση πηγών. Σε περιπτώσεις αμφιβολίας, είναι προτιμότερο να επιλεχθεί μια πιο συντηρητική πρακτική ή να προσφύγετε σε έμπειρη νομική συμβουλή.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Αναλυτικότερος οδηγός διατίθεται στο eClass μάθημα του GUNet Πνευματική Ιδιοκτησία και Ανοικτά Μαθήματα - Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι για τις ανάγκες του έργου «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα».
Σύντομο και απλό οδηγό για τις άδειες Creative Commons θα βρείτε εδώ.
Πληροφοριακή Παιδεία για φοιτητές/τριες βιβλιοθηκονομίας
Η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του Ιονίου Πανεπιστημίου, θέλοντας να συμβάλει στην κατάρτιση των μελλοντικών βιβλιοθηκονόμων, υλοποιεί σεμινάρια για φοιτητές/τριες βιβλιοθηκονομίας.
Παρουσίαση των υπηρεσιών και διαδικασιών της Βιβλιοθήκης
Η Βιβλιοθήκη προσφέρει, κατόπιν αιτήματος του/της διδάσκοντα/ουσας και σε εργάσιμες ημέρες και ώρες, τρίωρο σεμινάριο παρουσίασης υπηρεσιών και διαδικασιών της Βιβλιοθήκης στο μάθημα του/της διδάσκοντα/ουσας. Οι συμμετέχοντες/ουσες ξεναγούνται στους χώρους της Βιβλιοθήκης και ενημερώνονται για τις διαδικασίες της Βιβλιοθήκης, από την παραλαβή νέου υλικού, την καταλογογράφησή του, την ταξιθέτησή του και εν τέλει τη χρήση του από το κοινό μέσω του δανεισμού του. Οι φοιτητές/τριες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν το αυτοματοποιημένο σύστημα της Βιβλιοθήκης. Επίσης, εξετάζουν από κοντά τα εργαλεία που χρησιμοποιούν οι καταλογογράφοι εν ώρα δράσης και εξοικειώνονται με την τρέχουσα επαγγελματική ορολογία.
Ανάπτυξη και Διαχείριση Συλλογής
Η Βιβλιοθήκη προσφέρει, κατόπιν αιτήματος του/της διδάσκοντα/ουσας και σε εργάσιμες ημέρες και ώρες, σεμινάριο διάρκειας μίας ώρας σχετικά με την ανάπτυξη και τη διαχείριση της συλλογής της Βιβλιοθήκης. Στο σεμινάριο αυτό συζητάμε για τα είδη δημοσιευμάτων και τον κύκλο ζωής του υλικού μέσα σε μια βιβλιοθήκη.